მეტეხის ხიდი

ჩვენი შემდეგი მარშრუტი მეტეხის ხიდიდან იწყება, რომელიც მტკვრის ორ ნაპირს აერთიანებს. ეს გახლავთ მტკვარზე აშენებული პირველი ხიდი. 1821 წელს აგებული ხის ხიდი 1870 წელს ლითონით ჩაანაცვლეს. ამჟამინდელი 1950 წელსაა შექმნილი. ერთი მხრიდან იგი ვახტანგ გორგასალის მოედანს ებჯინება. მის მეორე მხარეს კი რიყეა.

რიყე

წინა საუკუნის დასაწყისში მთავარ მდინარის კალაპოტსა და თანამედროვე ბარათაშვილის ხიდის ქვეშ არსებულ მარცხენა განშტოებას შორის კუნძული იყო განთავსებული. 1920 წელს მდინარის აღნიშნული განშტოება დაშრა. შედეგად, ზემოდან გამაგრებუბული სანაპირო შექმნეს და ამ ადგილსაც პესკები ეწოდა. ძველი თბილისელები ამ ადგილს ჯერაც პესკებს უწოდებენ და ეს მიუხედავად იმისა, რომ მას რამდენიმეჯერ შეეცვალა სახელი. .

დავით სარაჯიშვილის ძეგლი

რიყეზე შეხვდებით ქართველი მეწარმისა და საზოგადო მოღვაწის დავით სარაჯიშვილის მონუმენტს. სწორედ ის გახლავთ კონიაკის წარმოების დამაარსებელი საქართველოში.

ავლაბარი

მეტეხი

მეტეხის ხიდიდან მარჯვნივ მეტეხის ტაძარია განთავსებული. ტაძარი სამეფო რეზიდენციის ნაწილი იყო. ციხესიმაგრე ვახტანგ გორგასალის ბრძანებით მე-5 საუკუნეში იქნა აგებული. შუშანიკ დედოფალი, რომელიც მისმა მეუღლე ვარსქენ პიტიახშმა ქრისტიანობისათვის ერთგულებისთვის აწამა სწორედ აქ არის დაკრძალული. მე-12 საუკუნეში მეტეხი საქართველოს მეფის რეზიდენცია იყო. მე-13 საუკუნეში მონღოლებმა დაიკავეს საქართველოს აღმოსავლეთი ნაწილი, გადაწვეს და გაანდაგურეს თბილისი და მასთან ერთად მეტეხიც. დღევანდელი მეტეხი მეფე დემეტრე თავდადებულის მიერ 1270-1289 წლებში იქნა აგებული. თურქების ქართლში მმართველობის პერიოდში მეტეხის ეკლესიამ თავისი ფუნქცია დაკარგა. 1748 წელს მეფე ერეკლე II – ემ ეკლესიის რესტავრირება ბრძანა. 1819 წელს სამეფო რუსეთმა მეტეხი ციხედ აქცია, ხოლო საბჭოთა პერიოდში კი აქ ახალგაზრდული თეატრი ფუნქციონირებდა. კლდე რომელზეც ტაძარი დგას წმინდაა, რადგან აქ დაიღუპა აბო, წმინდა მოწამე. აბო წარმოშობით არაბი იყო. იგი ბაღდადში ცხოვრობდა, სადაც ნელსაცხებლების დამზადებით იყო დაკავებული. იგი თბილისში თბილისის საემიროს მმართველთან, ნერსესთან ერთად ჩამოვიდა. აქ აბომ სწრაფად შეისწავლა ქართულად საუბარი და წერა. იგი ესწრებოდა მართლმადიდებლურ წირვებს და წმინდა წერილის შესწავლასაც კი შეუდგა. საბოლოოდ, მან მუსულმანობა უარყო და ქრისტიანობას ეზიარა. ამ ფაქტმა ისლამის აღმსარებლებში პროტესტი გამოიწვია. აბო დააპატიმრეს და აიძულებდნენ უერყო ქრისტიანობა. მან ამაზე უარი განაცხადა. შედეგად აბო წამებით მოკლეს. იმისათვის რომ ქრისტიანებს აბოს სხეული არ მოეტაცათ, იგი მეტეხის მთის ძირას მიიტანეს და დაწვეს. ძვლები კი ცხვრის ტყავში შეკერეს და მკვარში გადაყარეს. აბოს სხეულის დაწვის ადგილას სამრეკლო ააშენეს. მე-20 საუკუნეში ვანდალებმა დაანგრიეს ეს სამრეკლო და აბოს სასწაულმოქმედი ხატი ახლა მეტეხში წმინდა შუშანიკის სამარხის მახლობლადაა დასვენებული. მოცემულ მომენტში დანგრეული სამრეკლოს ადგილას წმინდა აბოს სახელობის ეკლესია შენდება.

ვახტანგ გორგასალის ძეგლი

ციხესიმაგრის წინ ამაყად დგას თბილისის დამაარსებლის, ვახტანგ გორგასალის ბრინჯაოს ძეგლი. (მოქანდაკე - ე. ამაშუკელი, არქიტექტორები - კანდელაკი, მორდებაძე).

ღვინის აღმართი

მეტეხის პლატოდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით იწყება პატარა ქუჩა - ღვინის აღმართი. მე-19 საუკუნეში ამ ადგილს სირაჩხანას უწოდებდნენ. ”სირაჩხანა” - სპარსული წარმოშობის სიტყვაა: ”სირაჩ” - სპარსულად მეღვინეს ნიშნავს, ”ხანა” კი - სახლს. მართლაც, ადრე აქ ღვინით ვაჭრობდნენ. ამ აღმართზე ძველი თბილისის მთავარი ბაზარი იყო განთავსებული. მოგვიანებით ქუჩას ღვინის აღმართი უწოდეს.

საჩინოს სასახლე

მეტეხის კლდის ძირში იწყება კიბეების სისტემა, რომელსაც რომანტიული იერის მქონე საჩინოს სასახლემდე მივყავართ. ეს გახლავთ ერეკლე II -ს მეუღლის, დარეჯან დედოფალის საზაფხულო რეზიდენცია. სასახლე 1776 წელს იქნა აშენებული. იგი გამოირჩევა გარშემო მყოფ ნაგებობათაგან. თვითონ სახელწოდებიდანაც ი ჩანს, რომ უპირატესი მნიშვნელობა გააჩნია. სასახლის ძირითადი ნაწილი წრიული კოშკის სახით ხევის პირას დგას. კოშკს მთელს სიგრძეზე ხის აივანი გასდევს. სასახლე, ეკლესია და სხვა შენობები ერთიან კომპლექსს ქმნიდნენ. 1807 წელს დარეჯან დედოფლის სანკტ-პეტერბურგში საცხოვრებლად გადავიდა, რის შემდგომაც, 1822 წელს, აქ მონასტერი დაარსდა. 1862 წელს კი სასულიერო პირების შვილებისათვის სემინარიად გადაკეთდა. ამ პერიოდს მიეკუთვნება შიდა ოთახების გადაკეთება, ორნამენტული კედლებისა და ჭერის განადგურება, რომლებიც აღმოსავლურ მოტივებში იყო შესრულებული. 1982 წელს დასრულებულ იქნა სრული რესტავრაცია და ამჟამად იქ ქალთა ფერისცვალების მონასტერია.

ეჩმიაძინის (სომხური) ეკლესია

ავდივართ რა მეტეხის ქუჩით, აღმოვჩნდებით ქეთევან წამებულის გამზირზე, სადაც განთავსებულია მეტროპოლიტენის სადგური ”ავლაბარი”. მის გვერდით დგას წმინდა გიორგის სახელობის ეჩმიაძინის (სომხური) ეკლესია. ეკლესია მე-18 საუკუნის ბოლოს ეჩმიძიანელი ხალხის მიერ არის აშნებული, რომლებიც საქართველოში მეფე ერეკლე II - მ მოიწვია.

სომხური დრამის თეატრი

 სამების ტაძარი

მეტროდან ზევით მიუყვება ქუჩა წმინდა სამების ტაძრისაკენ. ეს გახლავთ უზარმაზარი ტაძარი ელიას მთაზე, რომელიც ქართული აღორძინების, ერთიანობისა და უკვდავების სიმბოლოს წარმოადგენს. ტაძარი თბილისის შუაგულშია განთავსებული. სიმაღლე ტაძრისა, რომელიც 15 000 ადამიანს იტევს 84 მეტრს აღწევს. მიწისქვეშა ნაწილი კი 18 მეტრის სიღრმეზე ჩადის. ადგილი იმგვარად შეარჩიეს, რომ ტაძარს მთელი თბილისისათვის ეყურა. მშენებლობა 1995 წელს (ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე პერიოდი ქვეყნისათვის) დაიწყო. მიუხედავად ამისა, იგი ჯერაც არ არის დასრულებული. კედლები მოსახატი, ხოლო ზოგიერთი კონსტრუქცია ასაგებია. მოპირკეთების თითოეული დეტალი, მშენებლობის გეგმის ყველაზე უმნიშვნელო წვრილმანიც კი პატრიარქთან თანხმდება. ტაძარში შესვლისთანავე დაინახავთ ღვთისმშობლის უზარმზარ ხატს. მასთან მუდმივად ხალხმრავლობაა. ეს და ასევე იესო ქრისტეს ხატი, რომელიც მოპირდაპირე მხარეს არის განთავსეული პირადად პატრიარქის მიერ არის დაწერილი. ტაძარში პატრიარქის მიერ დაწერილი კიდევ რამოდენიმე ხატი მოიპოვება. მაგალითად, მთავარანგელოზების გაბრიელისა და მიქაელის ხატები. ტაძრის გარდა მშენებარე კომპლექსში იგულისხმება წმინდა ილიას ეკლესია და სამრეკლო. სამრეკლოს ზარები სპეციალურად გერმანიაშიაშია ჩამოსხმული.

ბარათაშვილის აღმართი

ნიკოლოზ ბარათაშვილის ძეგლი

ბარათაშვილის ხიდი

ჩვენი გასეირნება ბარათაშვილის ხიდთან სრულდება. ადრე მას მუხრანის ხიდი ერქვა. აღნიშნული სახელწოდება მუხრანის თავადების სახლის სიახლოვიდან გამომდინარეობდა. რომანტიკის მოყვარულთათვის ”სიყვარულის ხიდზე” გასეირნება ძალიან საინტერესო იქნება. ხიდის მოაჯირებს მოსიყვარულე წყვილების ქანდაკებები ამშვენებენ.