ღვინო უძველესი დროიდან ასოცირდებოდა საქართველოსა და მის ღირსებასთან. ღვინის კულტი ჩვენს ქვეყანაში ჯერ კიდევ ქრისტეს შობამდე მეორე ათასწლეულში არსებობდა.

ნაყოფიერმა მიწამ, ხელსაყრელმა კლიმატმა და ქართველი ხალხის დაუღალავმა შრომამ და სიყვარულმა ღვინის მიმართ ქართული ღვინის 500 პირველყოფილი სახეობა შეგვინარჩუნა. ამ სახეობებს შორის ისეთი ცნობილებიცაა, როგორც საფერავი, ალექსანდროული, ოჯალეში, რქაწითელი, უსახელაური, მწვანე, ჩხავერი, ალადასტური, ცოლიკაური, კრახუნა და ციცქა.   

ქართველი კაცი ვაზს ისე უვლიდა, როგორც თავის შვილს. არ იშურებდა მისთვის ძალასა და ენერგიას და როდესაც შემოდგომა მოდიოდა და ყურძენი მწიფდებოდა, იწყებოდა ვაზის ზეიმი - რთველი.

უძველესი  დროიდან დღემდე, რთველი ითვლებოდა ერთგვარ დღესასწაულად, რომელიც მოიცავდა მთელ რიგ დღესასწაულებს და მისთვის მზადება, ჩვეულებრივ, ბევრად ადრე იწყებოდა. რთველის დაწყებამდე ქართველები, პირველ რიგში, ქვევრს რეცხავენ და მარნებს აწესრიგებენ.

როდესაც მარნები და ქვევრები სრულ მზადყოფნაში იყო, ვედროებისა და კალათების რიგი დგებოდა. სადღესასწაულო განწყობის გარდა, რთველ ძალიან დიდი დატვირთვა ჰქონდა, რამეთუ ის  ოჯახის კეთილდღეობას განსაზღვრავდა. რთველისათვის მზიან, მშრალ ამინდს არჩევდნენ. ამასთან, ცდილობდნენ რაც შეიძლება დიდ ხანს გაჩერებულიყო ყურძენი მზეზე,  რათა მას სიტკბო შეეძინა. რაც უფრო მწიფეა მტევანი, მით უფრო კარგი ღვინო იწარმოებოდა მისგან. სწორედ ამიტომ ამბობენ, რომ კარგ ღვინოში ბევრი მზე არისო.

ოჯახის წევრების გარდა, რთველის ცერემონიაში, როგორც წესი, ნათესავები და ოჯახის წევრებიც მონაწილეობდნენ ხოლმე.  ცხოველების მსხველშეწირვა რთველის აუცილებელი ატრიბუტი იყო. თხას ან ცხვარს მამალთან ერთად აუცილებლად  დაკლავდნენ ცერემონიაზე. რთველის დღეს ოჯახის უფროსი დილით ადრე  ვენახში ჩადიოდა და კოცონს ანთებდა. მოგვიანებით მას რთველის სხვა წევრებიც უერთდებოდნენ საკვებით, ღვინით, პურითა და დაკლული ცხოველით. არსებობს უძველესი ტრადიცია, რომლის თანახმადაც რთველის დაწყებამდე, საუზმობისას, ოჯახის უფროსმა ყურძნის კონიაკით უნდა შესვას სადღეგრძელო.

ყურძნის კრეფა ისეთი ხალისით მიმდინარეობდა, რომ  ადამიანები არც კი ფიქრობდნენ ჭამაზე, სანამ საღამოს მასპინძლის სახლში არ შეიკრიბებოდნენ. ადრე ადამიანები რთველისათვის დაწნულ კალათებს  და მათ სხვადასხვაგვარ ვარიაციებს გამოიყენებდნენ. ვენახის დასაწყისში განთავსებული იყო უზარმზარი დაწნული კალათი, სადაც ყველა შეგროვილ ყურძენს ყრიდა. აღმოსავლეთ საქართველოში ყურძნის ძირითად სახეობებს წარმოადგენდნენ რქაწითელი, საფერავი და მწვანე. დასავლეთ საქართველოში კი - ციცქა და ცოლიკაური.  

რთველის დასრულების შემდეგ იშლებოდა დიდი სუფრა, რომელიც აუცილებლად მოიცავდა მსხვერპლად შეწირულ ცხოველს. მცირე ვენახებში რთველი  ერთ დღეში სრულდებოდა, მაშინ როდესაც მოზრდილი ვენახების მფლობელები ყურძნის კრეფას 10-15 დღეს ანდომებედნენ. მტევნები დაკრეფის დღესვე იჭყლიტებოდა, რადგან ღამით დატოვებული ყურძენი ფუჭდება. ყურძენი ჩვეულებრივ იჭყლიტებოდა სპეციალურ მოზრდილ თასში, რომელსაც საწნახელს უწოდებენ.

რთველი ამით არ მთავრდებოდა. ყურძნის დაკრეფისა და დაჭყლეტვის შემდეგ საჭირო იყო მთელი რიგი სამუშაოების ჩატარება: მარნის დალაგება-დასუფთავება, ღვინის ფერმენტაციაზე დაკვირვება, საჭმელად შერჩეული ყურძნის შენახვა, თათარასათვის  ყურძნის წვენის მომზადება, ჩურჩხელების მომზადება, ღვინის გაფილტვრა და სხვ.   

სწორედ ამგვარად აღნიშნავდნენ საქართველოში რთველს ძველად. მართალია, ზოგიერთი ტრადიცია დღემდე შენარჩუნებულია, მაგრამ ტექნიკურმა განვითარებამ რთველისათვის დამახიათებელი პროცესი არსებითად შეამსუბუქა. თანამედროვე ღვინის ქარხნებსა და სარდაფებში, ყურძნის დაჭყლეტა და ღვინის წარმოება სხვადასხვა  თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით მიმდინარეობს.